به نقل از «تقریب»

رساله امام سجاد(ع) منشور عالی تربیتی در حوزه حقوق شهروندی است

تاریخ انتشار: ۱۵ آبان ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۱۴۱۰۵۶۱

به گزارش حوزه استان های خبرگزاری تقریب، برای اتحاد بیشتر در مقابل دشمن، باید راه‌های تقریب بین اقوام و ادیان را طی کرده و هر چه می‌تواند این راه را هموار کند ایجاد فرهنگ تقریب است.بی شک فضای مجازی نقش موثری در اتحاد اقوام و ادیان داشته چون رسانه فرهنگ‌ساز است و می‌تواند فرهنگ گفت‌وگو و تعامل و نیز فرهنگ نظریه‌پردازی و فرهنگ اهل نظر و نقد را در جامعه ترویج کند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در این راستای تبیین بیشتر موضوع با حجت‌الاسلام شیخ‌جواد مجتهد شبستری نماینده مردم آذربایجان غربی در مجلس خبرگان رهبری گفت‌و‌گویی ترتیب دادیم که در زیر می‌خوانیم:

به نظر شما جایگاه خانواده در ایجاد روابط بین اقوام و پیروان ادیان و مذاهب چگونه است؟
بی‌شک خانواده در این راستا تاثیر بسزایی دارد چون زمانی که انسان در یک خانواده تربیت شده و رشد می‌کند و با مایه‌های دینی و مذهبی به پیش می‌رود، اگر والدین نسبت به تعامل با سایر مردم و یا پیروان سایر ادیان و مذاهب، نگاه تقریبی و تعاملی و همراه با محبت داشته باشد، طبیعی است فرزندانی که در آن خانواده تربیت شده و رشد می‌کنند به همین سبک بزرگ می‌شوند.

 اما اگر پدر و مادر خانواده با یک نگاه و دید منفی به سایر اقوام و ادیان و ملل توجه کرده و دائم در این محیط بر علیه سایر اقوام و کسانی که در سایر شهرها زندگی می‌کنند و یا دارای مسلک و مذهب دیگری هستند بدگویی کنند، فرزندان نیز همان روش را در پیش می‌گیرند.

البته این به معنای آن نیست که انسان پایه‌ها و باورهای راستین مذهب خود را بازگو و بیان نکرده و معتقد و ملتزم به آنها نباشد چون نوعی بی قیدی است.

بنابراین وقتی انسان در عین اینکه به باورهای اصیل خود و باورهایی که مایه گرفته از اعتقادات اصیل اسلامی است پایبند بوده و همراه با دلیل و برهان و معرفت به آنها ملتزم باشد و این نگاه بدبینانه و آکنده از خشم و بدون هیچ گونه منطقی و صرفا براساس برخی حساسیت‌های قومی و تحریکات که پشتوانه مذهبی منطقی و عقلایی ندارد و تنها به جرم اینکه برخی‌ها از یک قوم یا ملت دیگری هستند، دست به تحریک زده و به اختلافات دامن بزند، طبیعی است که اگر در خانواده فضای مناسبی وجود داشته و حاکم باشد فرزندان نیز در همین فضا رشد کرده و آنچه که در کودکی به آنها تعلیم و تزریق شده در بزرگسالی با همان سبک و منش بزرگ می‌شوند.
پس طبیعی است که فضای خانه و خانواده و نیز تاثیر والدین انسان در این راستا بسیار زیاد است.

 مولفه‌های وحدت عملی بین اقوام و ادیان چه می‌تواند باشد؟
 راه‌های مختلفی می‌تواند در این مسیر وجود داشته باشد، یکی از برنامه‌هایی که سبب ایجاد وحدت عملی بین اقوام و ادیان می‌شود، همایش‌هایی است که گاهی در برخی از شهرهای مناطق مرزی و مناطقی که برادران اهل سنت نیز حضور دارند، با حضور دانشمندان شیعه و سنی برگزار و در آن، علما پیرامون مسائل و محورهای مختلف با یکدیگر رایزنی و گفت وگو می کنند.

بی‌شک مشترکات بسیاری بین شیعه و سنی وجود دارد و جایی برای دامن زدن به اختلافات نیست هر چند اختلافاتی نیز وجود دارد اما بسیاری از این اختلافات کوچک با برگزاری همین نشست‌ها و هم‌اندیشی‌ها می‌تواند به یک نقطه وفاق بدل و برخی سوء برداشت‌ها و سوءتفاهم‌ها را از بین ببرد و اینها مسائلی است که می‌تواند در گفت‌وگوها به عنوان ابزار و مولفه‌ای برای وحدت تبدیل و تلقی شود.

علاوه بر آن باید گاهی با غیرمسلمان و مسیحی نیز نشست‌ها و هم‌اندیشی‌هایی برگزار شده و اندیشمندانی از هر دو سو نشسته و به بحث و گفتگو بپردازند و نقاط اشتراک، اختلاف و افتراق را به بحث گذارند و اینها زمینه‌هایی است که می‌تواند تقریب را بین مذاهب و اقوام مختلف شکل داده و ایجاد کند.

 زمینه‌های تعامل و فرهنگ احترام به تفاوت‌های قومیتی و مذهبی چگونه ایجاد می‌شود؟
 این مورد نیاز به فرهنگ‌سازی دارد یعنی استعمار به دنبال ایجاد تفرقه در جوامع است چون خیر و منفت آنها در تفرقه بین مسلمانان و به ویژه اقوام مختلف بوده و از راه‌های مختلف به دنبال ایجاد تفرقه هستند.

همین گروه‌های تکفیری مثل داعش و القاعده نقطه مقابل وحدت میان مسلمانان و ساخته و پرداخته استعمار بوده و به دنبال اختلاف هستند، پس برای اتحاد در مقابل دشمن، باید راه‌های تقریب را طی کرده و هر چه می‌تواند این راه را هموار کند ایجاد فرهنگ تقریب است.

بنابراین باید در جامعه اسلامی زمینه‌سازی و فرهنگ‌سازی شده و نسبت به ادیان و اقوام مختلف به چشم دشمن نگاه نکرد چون آنها هم برادران ما هستند اما همانند مسلمانان، براساس سلسه عواملی یک مذهب را اختیار کرده، اما باید آگاهانه به دنبال منافع خود با منطق و استدلال و سعه صدر با هم گفت‌وگو و یک فضای تعاملی بین اقوام و ادیان مختلف از طریق فرهنگ‌سازی ایجاد کرد.

 بی‌شک با همین فرهنگ تعامل و گفت‌وگو و با سلوک انسانی و اخلاقی می‌توان حقانیت مذهب خود را ترویج کرد، یعنی همین فرهنگ گفت‌وگو، ادب و سلوک انسانی می‌تواند مروج مذهب شیعه و حقانیت آن باشد و این مسیری است که اهل‌بیت برای شیعیان خود تبیین کرده‌اند که اگر شیعه بخواهد پیرو امام صادق(ع) و ائمه(ع) بوده، باید در زمینه سلوک اخلاقی و رفتار با سایر ادیان و اقوام نمونه اخلاق و نه نمونه بداخلاقی باشد، پس این راهی است که اهل‌بیت(ع) در تعامل با دیگر ادیان و مذاهب در مقابل مسلمان شیعه قرار دادند.

بنابراین مسلمانان و یا سایر ادیانی که در پناه اسلام بوده و به عنوان محارب با آن برخورد نمی‌شود، نحو سلوک و رفتار با آنها باید به گونه‌ای باشد که جاذبه مکتب اهل‌بیت(ع) آنها را شامل شده و آنان را جذب کند.

چه عواملی به وحدت اقوام و ادیان آسیب وارد می‌کند؟
 عوامل مختلفی این وحدت را ایجاد و عواملی می‌تواند به این وحدت آسیب زند بنابراین اگر به گونه‌ای برخلاف مسیر اهل‌بیت(ع) در نحوه تعامل و سلوک با دیگران برخورد کنیم، بی‌شک مضر وحدت است و همچنین اگر به صورت تنگ‌نظرانه با این مسئله برخورد کنیم، این خود یک نوع عاملی برای دور شدن از وحدت است

بی‌تردید همانطور که سلوک انسانی و اخلاقی می‌تواند عامل وحدت باشد، اگر وجود نداشته و برخلاف سلوکی که ائمه به پیروان خود در تعامل با سایر اقوام و ادیان شده، حرکت نشود، باعث نفرت، پراکنی، ترد دیگران و از بین رفتن جاذبه‌های معنویت ولایت اهل‌بیت(ع) می‌شود.


 به‌نظر شما جایگاه حقوق شهروندی از منظر اقوام و ادیان چگونه است؟
 اسلام عالی‌ترین نگاه را نسبت به شهروندان یک جامعه داشته و حتی حقوق حیوانات را نیز مورد توجه قرار داده است، برای مثال آب و غذای حیوان باید به موقع بوده و نباید آنها را اذیت کرد و بیش از توان از آن کار کشید و همه اینها در دستورات دینی آمده است.

رساله حقوقی امام سجاد(ع) که یک منشور عالی تربیتی به شمار می‌رود، مملو از حقوقی است که مسلمان و همسایگان نسبت به یکدیگر دارند و امام علی(ع) در نهج‌الابلاغه فرمود مردم دو دسته هستند یا برادر دینی تو بوده یا از نظر دینی با تو اختلاف دارند اما در عین حال همانند تو در خلق هستند و بنابراین انسان حق ندارد در حق او ظلم کرده و فرصت را برای سوء‌استفاده غنیمت شمارد.

 مولفه‌های سبک زندگی اسلامی و ایرانی در تحکیم وحدت ملی چیست؟
 اگر سبک زندگی، سبک اسلامی و در مسیری که اهل بیت(ع) تبیین و سلوک داشتند، باشد در تحکیم وحدت ملی موثر است.

امام صادق(ع) حتی با حتی کسانی که اعتقادی به خداوند یکتا نداشتند، بحث و گفت‌گو و احتجاج کرده و بنابراین سبک زندگی ائمه(ع) همان سلوک اسلامی بوده و براساس آیه تعامل با دیگران بنا نهاده شده است.

 البته افراد خلافکاری در جامعه ممکن است عنوان محارب و تروریست داشته و به دنبال ضربه به کیان اجتماع و از بین بردن حاکمیت باشند اما سایر مردم با اختلاف‌سلیقه‌ها و گرایش‌های گوناگونی که دارند، باید در درون جامعه تعریف و نظرات آنها شنیده شود و حاکمیت با آغوش باز با آنها برخورد کنند، به ویژه جوانان دارای افکار و نظراتی بوده و الزاما همه در جامعه اسلامی و غیراسلامی تفکر یکسانی ندارند چون افکار و نظرات و سلایق مختلف وجود دارد البته در مقام اجرا باید تن به قانون داد اما در مقام بررسی، نقد و گفت‌وگو باید تحمل شنیدن همه نظرات و سلایق وجود داشته باشند.

 نقش پیروان اقوام، ادیان و مذاهب در شکل‌گیری انقلاب اسلامی چه بوده است؟
 کسی که دستی در تاریخ داشته و تاریخ انقلاب را مطالعه کند متوجه می شود که انقلاب اسلامی انقلابی است که متکی به قوم خاصی نبوده بلکه همه اقوام و حتی غیرمسلمان هم با آن همگام و سهیم بودند.

در جنگ تحمیلی و انقلاب اسلامی نیز شهید غیرمسلمان نیز وجود داشته چه رسد به شهدای غیرشیعی، چون شهدای اهل سنت فراوانی در مناطق جنگی و در درگیری‌ها به شهادت رسیدند.


 پس اگر انقلاب، یک انقلاب اسلامی و برگرفته از باورهای اسلامی است اما به معنای این نیست که کسانی که این انقلاب را شکل داده و آن را پشتیبانی کرده‌اند فقط مسلمانان بوده، بلکه از اقوام دیگر مسیحی، زرتشتی و یهودی همراه با مسلمانان شده و نقشی در پیروزی انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی داشتند.

همچنین در امتداد حرکت انقلاب اسلامی، برادران اهل سنت و خواهران اقلیت‌های مذهبی به‌همراه مردم مسلمان در راهپیمایی‌های 22 بهمن حضور فعال و چشمگیر داشته و در انتخابات نیز نماینده‌ای در مجلس شورای اسلامی دارند پس بیانگر این است که این انقلاب تنها متعلق به مردم شیعه و مسلمان نبوده بلکه تمام قومیت‌ها، ملل و مذهب، با هر عقیده‌ای این انقلاب را ایجاد و در بقای آن سهیم هستند.

 نقش فضای مجازی و رسانه در ایجاد گفت‌وگو و تعاملات قومی و مذهبی چه می‌تواند باشد؟
بی‌شک نقش موثری دارد چون رسانه فرهنگ‌ساز است و می‌تواند فرهنگ گفت‌وگو و تعامل و فرهنگ نظریه‌پردازی و نیز فرهنگ اهل نظر و نقد را در جامعه ترویج کند.

بنابراین اگر فضای مجازی و رسانه‌ها به جای مطالبی که هیچ گونه ارزش معنوی و مادی و علمی دارد و متاسفانه گاهی به مسائلی پرداخته می‌شود که نه خیری برای دنیا و آخرت دارد، در مباحث مختلف باب نقد و نظریه‌پردازی و اندیشیدن و باب مباحث مختلف را باز کنند و اندیشمندان در آن وارد شده و سوالات و شبهات را بشنود و پاسخ دهند، این سبب می‌شود که فضای جامعه یک فضای آرمانی و منطقی و معقول بوده و جامعه در مسیر رشد و ترقی حرکت کند.

منبع: تقریب

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.taghribnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تقریب» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۴۱۰۵۶۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

سازمان‌های بین‌المللی در ایجاد صلح و حل منازعات بین دولت‌ها نقش به‌سزایی دارند

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در سخنرانی در ششمین مجمع جهانی گفت‌وگوی بین فرهنگی در باکو گفت: معتقدیم نقش سازمان‌های بین المللی در ایجاد و تداوم صلح و حل منازعات، درگیری‌ها و سوء تفاهمات بین دولت‌ها، بسیار تاثیر گذار است.

متن کامل سخنرانی محمدمهدی اسماعیلی به شرح زیر است:

"بسم الله الرحمن الرحیم

خانم‌ها و آقایان

سلام علیکم

همانگونه که مستحضرید، در جهان به هم پیوند خورده حاضر، تقویت روابط بین فرهنگی و تلاش برای حفظ ارزش‌ها و میراث فرهنگی در سایه افزایش تعامل مردم جهان و مناسبات متقابل کشور‌ها محقق خواهد شد.

گفت‌وگوی صادقانه و به دور از جهالت و تعصب بین جوامع و سعه صدر در پذیرش تفاوت‌ها ضامن زندگی صلح آمیز مردم جهان و همگرایی بین ادیان و فرهنگ‌ها خواهد بود.

حضار گرامی اولویت دولت جمهوری اسلامی ایران در توسعه روابط فرهنگی توجه ویژه به همسایگان و کشور‌های نزدیک و ایجاد ارتباطات متعادل و متوازن با قاره‌های آسیا و آفریقا و سایر مناطق جهان است، همچنین تعامل و گسترش روابط از طریق مشارکت در فعالیت‌های سازمان‌های بین‌المللی از جمله اولویت‌های ما است و معتقدیم نقش سازمان‌های بین المللی در ایجاد و تداوم صلح و حل منازعات، درگیری‌ها و سوء تفاهمات بین دولت‌ها، بسیار تاثیرگذار است.

این توجه و پیگیری سازمان‌های بین المللی و منطقه‌ای از جمله سازمان ملل متحد و سازمان همکاری اسلامی و مراکز تابعه آنها و همراهی کشور‌های عضو در حل و فصل منازعات و مسائل مهم جهان، از جمله موضوع غزه و جنایت.‌های بی وقفه رژیم صهیونیستی علیه غیر نظامیان بویژه زنان و کودکان و تبیین و روشنگری در خصوص این جنایات، بر همگان روشن است و بر عهده تمام کشور‌های عضو است که با اجرای قطعنامه‌ها و اعلامیه‌های صادره، اثر بخشی این سازمان‌ها را تقویت کنند.

شما رفتار، منافقانه را در قبال فلسطین می‌بنید. امروز دانشگاه‌های غرب و آمریکا نشان از آزادی بیان ساختگی و استفاده ابزاری آنها از مفاهیم ارزشمندی، چون حقوق بشر است.

ایران همواره مهد توجه به تفاوت فرهنگ‌ها و قومیت‌ها و مذاهب گوناگون بوده است و اقلیت‌های دینی و مذهبی در ایران از آزادی و حقوق برابر با همه مردم کشور برخوردار هستند.

این تجربه ارزشمند قابل استفاده و توجه در همه کشور‌ها و جوامع، به‌ویژه کشور‌های مسلمان است.

اسلام به ما می‌آموزد که کرامت انسانی و حقوق فردی و اجتماعی تمام انسان‌ها را محترم بشماریم و در پذیرش تنوعات فرهنگی مدارا کنیم.

پیشوای موحدین و مظهر عدالت علی ابن ابی طالب (ع) می‌فرماید: مردم دو نوع اند یا برادر تو هستند یا در خلقت با تو برابرند.

سعدی شاعر نامدار ایرانی نیز این تاکید قرآن را چنین به زیبایی سروده است:

دو عاقل را نباشد گین و پیکار/ که به دانایی ستیزد یا سبکبار

اگر نادان ببخشد سخت گوید/ خردمندش به نرمی دل بجوید

عالیجنابان

اتخاذ سیاست‌های مناسب و طراحی برنامه‌ها و اجرای پروژه‌های بین فرهنگی چند جانبه به ایجاد توسعه پایدار فرهنگ محور منجر خواهد شد و پذیرش تفاوت‌ها و تنوع فرهنگی و دینی کشور‌ها موجب تبیین روشن مولفه‌های فرهنگی خواهد بود.

با توجه به اهمیت تعاملات فرهنگی در توسعه روابط و مناسبات کشورها، فهم و کاربردی شدن گفتگو‌های میان فرهنگی و تسهیل مهندسی این فرایند و ایجاد صلح پایدار و حفظ آن، نیازمند تحقیقات گسترده‌تر، آموزش بیشتر و توجه همگانی است.

خانم‌ها و آقایان.

توجه به ارزش‌های مختلف در این جوامع چند فرهنگی و چند مذهبی باید مورد مطالبه همه کشور‌ها باشد. در دنیای امروز با توجه به گسترش و پیشرفت سریع علم و تکنولوژی و هوش مصنوعی برای حفظ هویت ارزش‌ها و میراث فرهنگی باید همبستگی و ارتباط فعال بین کشور‌ها برقرار باشد.

با توجه به تاثیرگذاری و قدرت جریان سازی فضای مجازی و رسانه‌های اجتماعی در مسائل مختلف به ویژه امور فرهنگی پیشنهاد می‌شود همه کشور‌ها و نهاد‌ها در راستای تسهیل فرایند گفتمان فرهنگی بین ملت‌ها ها و دولت‌ها برای نیل به اهداف صلح محور از رسانه‌های صلح مدار و روشنگر، حمایت و در این امر تشریک مساعی کنند.

همچنین لازم است علمای بزرگ و روشن بین جهان اسلام در برابر معضلاتی از قبیل افراط گرایی و تکفیر دست به دست هم داده و با وحدت و مودت و اخوت اسلامی در برابر این بلای بزرگ با روشنگری و مجاهدت در تبیین و با زبان روز جوانان امت اسلامی را نسبت به این خطر بزرگ که منابع مادی و معنوی جهان اسلام را نابود می‌نماید، آگاه سازند.

در پایان، امیدوارم که این اجلاس، با تلاش‌ها و پیگیری مقامات و کارشناسان تمامی کشور‌های این حوزه هرچه سریعتر محقق و بر این اساس شاهد هم افزایی مودت و ارتقا سطح گفتگو‌ها و روابط در همه سطوح باشیم.

از برگزار کنندگان این اجلاس مهم به ویژه وزیر محترم فرهنگ کشور دوست و برادر جمهوری آذربایجان و حسن توجه شما بزرگواران صمیمانه سپاسگزارم.

والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته"

باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری ساير حوزه ها